Birçok evde, sıcaklığın düşmesiyle birlikte bütçe dengesi de bozulmaya başlar. Dışarıdaki soğuk hava için yapılabilecek pek bir şey yoktur, ama yüksek ısıtma maliyetleri aşağı çekilebilir.

Pencereleri aralık bırakmayın

Odayı havalandırırken, pencereleri kısa bir süre için ama ardına kadar açın (şok havalandırma). Aralanmış halde bırakılan pencereler iyi bir havalandırma sağlamaz ve tam bir enerji savurganlığına neden olur.

Radyatörleri özgür bırakın

Radyatörler perdelerin arkasına saklanmamalıdır. Gizli radyatörler de enerjinin verimli kullanılmasını önler. Örtünün arkasındaki hava ısınır ama odaya giremez.

Isıyı yansıtın

Radyatör ile duvar arasına alüminyum folyo yerleştirmek göze hoş gelmeyebilir, ama büyük enerji tasarrufu sağlar. Folyo, radyatörün arkasındaki ısıyı odanın içine yansıtır.

Sıcaklığı her oda için en doğru değere ayarlayın

Bazı kişiler için 19 derece çok sıcakken, bazıları 24 derecede bile donabilirler. Objektif bir bakış açısıyla, 22 derece, oturma odaları için ideal sıcaklıktır. Yatak odaları, salon veya tuvalet için 19 derece yeterlidir. Bu değerlerin üzerine eklenecek her derece, enerji maliyetini %5-6 oranında artırır. Lütfen unutmayın: Kenarlarından hava sızdıran kapı ve pencereler de masraf kaynağıdır!

Panjurlar ısının korunmasına yardımcı olur

Güneş battıktan sonra panjurlarınızı kapayın. Bu, pencerelerden gerçekleşen ısı kaybını azaltacaktır.

Enerji tasarruflu ampuller kullanın

Uzun gecelerde uygun aydınlatma araçları kullanılarak elektrik tüketimi büyük ölçüde azaltılabilir. Bir evdeki ampullerin yalnızca üçte birinin değiştirilmesi bile yılda 250 TL’ye varan bir tasarruf sağlayabilmektedir.

Küveti kullanmayın

Küvette banyo yapmak yerine duş alanlar üç veya dört kat daha az sıcak su kullanır ve önemli miktarda enerji tasarrufu sağlarlar.

Doğru enerji tasarrufu

Havaların ılık gitmesine rağmen ısıtmaya yine de gereksinim duymaktayız. Birçok kişi mülayim sıcaklıkları, kombileri kısmak veya hatta bazı odalarda radyatörleri veya sobaları kapatmak için bir fırsat olarak görmekte. Oysa bu, küf oluşumu riskini büyük ölçüde artırır

Nemin küfleri bir mıknatıs gibi çektiği iyi bilinir. Ilık hava suyu soğuk havadan daha sıkı bağlar. Bu nedenle, görece hızlı bir soğuma sorunlara yol açabilir: Ilık hava soğuyunca, artık depolanamayan su çöker. Ve ılık hava, banyo gibi görece daha serin bir ortama girerse bu durum yoğunlaşmaya, yani su oluşmasına neden olur.

Isıtma maliyetlerini azaltmak isteyenler, bu fiziksel süreçleri göz önünde bulundurmalıdır. Küfün temizlenmesi/giderilmesi zahmetli ve aynı zamanda da çok masraflı bir iştir. Ancak bu, oda sıcaklığının, örneğin yatak odası gibi bazı odalarda görece düşük tutulmaması gerektiği anlamına da gelmez. 

Genel olarak söylersek, şu odaların, belirtilen sıcaklık değerlerine ısıtılması gerekir: Oturma alanı ve mutfak: yaklaşık 20 derece; banyo: 21 derece; yatak odası: gündüz 18, gece 14-16 derece.

Çamaşır yıkarken elektrikten tasarruf edin

Ortalama bir ev ortamında, tüketilen sıcak suyun yaklaşık %25’i mutfakta kullanılmakta. Geri kalan %75 ise genellikle vücut bakımı için harcanmakta. Ev halkının bu konuda nasıl davranılması gerektiğini bilmesi durumunda her iki alanda da büyük miktarda enerji tasarrufu sağlanabilir.

Örneğin, tabakların bulaşık makinesine konulmadan önce sıcak sudan geçirilmesine gerek yoktur. Bu enerji savurganlığına yol açar ve, dahası, protein ancak soğuk suyla uzaklaştırılabilir. Bulaşık makinenizi daima tam dolduktan sonra çalıştırmayı unutmayın. Dolu bir makineyle yapılacak yıkama, yarısına kadar dolu bir makineyle yapılacak iki yıkamadan daha iyidir.

Vücut bakımında kullanılan sıcak su neredeyse her zaman bir termosifon içinde ısıtılmaktadır. Kullanılan su miktarı, istenilen konfor düzeyine ve bireysel alışkanlıklara bağlı olarak değişecektir. Ancak, genel olarak aşağıdaki tüketim değerleri geçerlidir:

Tablo açıkça gösteriyor: sıcak su tüketimi, duş yapılarak yıkanıldığında, banyodakinden üç ilâ dört kat daha düşük olmaktadır. Isı kaybını azaltmak ve kireç oluşumunu önlemek için, termosifondaki suyun sıcaklığının 60°C’ın üzerine çıkarılmaması gerekir. Termosifonun içindeki suyun gereksiz yere tekrar ısıtılmasını önlemek amacıyla, sıcak suyu gerektiğinden daha uzun süreyle akıtmayın.

Tek kollu veya termostatlı bataryalar büyük enerji tasarrufu sağlayabilmektedir. Bu ürünleri kullanırken sıcak ve soğuk su karışımını “elle” ayarlamanız gerekir. Önce soğuk suyu akıtın ve sonra gereken miktarda sıcak suyla karıştırın. Evinizde uzun bir süre kimse olmayacaksa, termosifonun elektriğinin tamamen kapatıldığından emin olun.

Önceden planlama, paradan tasarruf sağlar

Bir ev inşa etmeyi ya da evinizi baştan aşağı yenilemeyi planlıyorsanız, muhtemelen gerçekleştirmeyi arzu ettiğiniz birçok isteğiniz vardır. Aşırı yüksek maliyetlerle karşılaşmamak için, çok önceden plan yapmalısınız.

Yeni ve çekici olması gereken her şeyin illa pahalı da olması gerekmez. Birçok durumda, her şey önceden irdelenir ve hesaplanırsa, faturalar makul sınırlar içerisinde kalacaktır. Bu nedenle, mimarların, inşaat ustaları ve işçilerin, ne yapılacağını tam olarak bilmeleri gerekir.

Bu yüzden, inşaat sahipleri en kısa sürede bir istek listesi hazırlamalı ve bunu yaparken bağımsız uzmanlardan görüş almalıdırlar. Çünkü, inşaata başlandıktan sonra değiştirilecek her şey ek bir maliyet demektir.

Isıtmayla başlarsak: Merkezi ısıtma mı, bireysel ısıtma mı? Yerden ısıtma mı, çinili soba mı? Belki de depolu bir elektrikli ısıtıcı seçmeniz gerekir. Seçimlerinizi yaparken, hangi ısıtma sistemi olursa olsun en az 20 yıl dayanması gerektiğini unutmayın.

Su ve elektrik hatlarının kesinlikle çok daha uzun bir ömre sahip olması beklenebilir. Bu konuda plan yaparken, mutfak, banyo ve tuvalet dışında hangi mekânlarda su musluğu bulunacağına karar vermelisiniz. Sıcak su için şofben kullanmak hesaplı ve ekonomik olur mu? Yoksa bağımsız elektrikli termosifonlar seçip bunları kullanılacakları muslukların yakınına kurdurmak mı daha uygundur? Elektrik şirketiniz, hangi tip sistemleri kullanabileceğinize, bunların montaj ve işletim maliyetlerine ilişkin bilgileri size seve seve verecektir.

Ayağınıza takılacak tuzaklardan sakının!

Oturma odaları, mutfak ya da hobi odasında yeterli sayıda priz bulunmadığını fark ettiğinizde çoğu kez iş işten geçmiş olur. Bu nedenle uzmanlar, prizler konusunda cimri olmamanızı salık vermektedirler. Tesisattaki bir eksikliğin sonradan tamamlanması çok can sıkıcıdır, çünkü devreler duvarların içinden geçer, yani, her yeni priz için sıvanın kaldırılması gerekecektir. Yeni elektrik bağlantıları için kullanılacak çoklu prizler ve uzatma kabloları ise oldukça büyük tehlikeler yaratır, çünkü: birincisi, elektrik devrelerinin aşırı yüklenmesine neden olabilirler, ikincisi de, döşemenin üzerindeki uzun, kıvrılmış kablolar kaymanıza veya ayağınızın takılmasına yol açabilir.

Panel ısıtma - Oda duvarlarından gelen sağlıklı sıcaklık

Panel ısıtma, insanın kendini iyi hissedebilmesinin en kestirme yolu olan az ödeyip çok ısınma hayalini gerçekleştiren sistemdir. Ve, oluşan daha düşük akımlı sıcaklık sayesinde, mekânın tozsuz ve yumuşak bir şekilde ısınmasını da sağlamaktadır.

22°C gerçekte 24 dereceden daha sıcak olabilir. Isıtılan bir odanın gerçekte içeridekilerce tam olarak ne kadar sıcak bulunacağını, hava sıcaklığı ve duvarların sıcaklığı arasındaki etkileşim büyük ölçüde etkiler. Burada geçerli olan şudur: hava sıcaklığı ile yüzey sıcaklığı arasındaki fark ne kadar azsa, içerideki sıcaklık o kadar daha rahatlatıcı ve sıcak gelir.

Panel ısıtma, en yüksek iyi hissettirme faktörünü sunar. Daha az toz oluşturan paneller, sıcaklıklarını daha yüksek bir ışınım oranıyla yayarlar. İç sıcaklıkların kişilerce algılanan ve nesnel olarak biraz daha düşük olan tatlı sıcaklık duygusunun, ısıtma maliyetlerine de bir etkisi olmaktadır: panel ısıtma enerji tasarrufuna yardımcı olur. Yerden ısıtma gibi, bu sistem de 30 ile 45°C arasındaki su sıcaklıklarıyla yetinir. Bu nedenle, panel ve yerden ısıtma, termal güneş donanımları veya elektrikli ısı pompaları ile birlikte kullanılmaya özellikle uygun yöntemlerdir. Karşılaştırırsak: radyatörlü ısıtma 60 derece civarında sıcak su gerektirmektedir.

Panel ısıtma mı, yerden ısıtma mı?

Panel ısıtma sistemleri yerden ısıtma sistemlerinden daha ucuza satılmaktadır. Sıcaklığın ortam içinde eşit dağılmasını sağlayabilmek için, yerden ısıtma sisteminde tüm döşeme yüzeyinin altına ısıtma boruları döşemek gerekir. Panel ısıtmada ise çok daha küçük bir yüzey ve daha az sayıda ısıtma borusuna gerek vardır. Yerden ısıtmanın en büyük avantajı aynı zamanda panel ısıtmanın da en büyük dezavantajıdır: yerden ısıtma, radyatörlü ısıtmayla karşılaştırıldığında da, en az yaşam veya duvar alanını işgal etmekteyken, panel ısıtma sistemi mekân tasarımı üzerinde sınırlamalar yaratabilmektedir: mobilyaların panel ısıtma yüzeylerinin önüne yerleştirilmemesi gerekir. Isıtma borularının hasar görme riski nedeniyle, duvarlara delik açarken de dikkatli olunmalıdır.

Panel mi, yerden ısıtma mı kararını vermek sonunda kişisel bir zevk meselesidir. Her durumda, pratik bir çözüm iki sistemin birlikte kullanılması olur. Bizim tavsiyemiz: Zemini karo döşeli mekânlarda yerden ısıtmayı seçmelisiniz, çünkü diğer yöntemde karolar yüzünden mekân kışın rahatsız edici derecede serin olabilir.

Yeri gelmişken, panel ve yerden ısıtma sistemleri arasındaki etkileşim uzun bir geçmişe sahiptir: ta Eski Roma çağından beri, bu bileşim, bina ısıtmasında varılabilecek en son nokta olarak düşünülmekteydi. O dönemde duvarlar sıcak hava ile ısıtılıyordu. İlk sıcak sulu panel ısıtma sistemi 1910 yılında İngiltere’de kullanılmaya başlandı. Su sisteminin avantajı, panel ısıtma hanesine bir artı puan daha yazdırmaktadır: yaz aylarında, soğuk su, daha düşük maliyetli, çevre dostu ve keyif verici bir bina soğutması sağlar.

Bekleme (Stand-by) Modundan Kaçının

Video, bilgisayar, televizyon, faks, cep telefonu, yazıcı, CD çalar vs. bulunmayan ev yok gibidir. Ve bu cihazların çoğu normal olarak gece gündüz elektriğe bağlı durumdadır. Bunların bekleme anahtarları sürekli bir elektrik tüketimine neden olmakta, bu da pek önemsenmemektedir.

Sessiz ve derinden gerçekleşen bu “minik elektrik tüketiminin” üst üste toplandığında ne denli hızlı büyüdüğüne inanmak güçtür. 60 vatlık bir ampulün elektrik harcamasına ulaşmak hiç de uzun sürmez. Üstelik bu yalnızca kısa süreli elektrik tüketimi durumunda gerçekleşendir. Gerçekte ise, çoğu cihaz yirmi dört saat bekleme modunda elektrik tükettiği için durum daha da vahimdir!

Şimdi birçok kişi hemen itiraz edecektir: Bekleme modundaki bir televizyon yaklaşık 10 vat (yani 0,01 kilovat) elektrik harcarmış ha? Çok komik! Ancak, daha yakından incelendiğinde fark edilecektir ki, bir cihaz günde 20 saat (ve yılda 365 gün) bekleme modunda tutulduğunda, tüketilen enerji miktarı yalnızca o cihaz için, 70 kilovat saat gibi büyük bir rakama ulaşmaktadır!

Bekleme modundaki tüketime birkaç örnek

Bir cihaz satın alınırken, bekleme modu tüketim değerinin yüksek olmasının büyük farklar doğuracağı akıldan çıkarılmamalıdır. Bazı cihazlarda bir elektrik tasarruf modu bulunur. Ayrıca, uzunca bir süre (tatil, uzun seyahatler, vs.) kullanılmayacak cihazların düğmesinden kapatılması gerekir. Pratik bir çözüm olarak, anahtarlı uzatma kabloları satılmaktadır. Böyle bir kablo kullanıldığında, o kabloya bağlı tüm cihazların elektriği aynı anda kesilebilmekte ve bekleme moduna girmeleri önlenmektedir.

Yemek pişirirken enerjiden tasarruf edin

En kısa pişirme süreleri ve buna bağlı olarak da en düşük elektrik tüketimi, elektrikli pişirme kapları kullanılarak sağlanabilir. Bunlar ocak gözünün tamamını örtmelidir. Cam seramik pişirme gözlerini kullanırken, ısıtılan yüzeyin de pişirme kabının tabanıyla aynı büyüklükte olması gerekir.

Yemek pişerken pişirme kabının kapağı her zaman kapalı olmalıdır. Kapak kullanmamak enerji tüketimini iki hatta üç katına çıkarabilir. Ocak gözü ancak, tencere veya tava ocağa oturtulduktan sonra çalıştırılmalıdır. Otomatik ön ısıtma işlevine sahip elektrikli ocaklar kullanılırken pişirme süreci kesintisiz olarak sürdürülmelidir. Ön ısıtma aşaması tamamlanınca, geri kalan pişirme süresi için yüksek güç ayarı otomatik olarak azaltılacaktır.

Elektrikli ocak gözleri kapatıldıktan sonra ısılarını beş on dakika daha koruyabilirler. Yemeğin altı erken kapatılarak bu artık ısı dan maksimum düzeyde yararlanılmalıdır.

Fırın içindeki enerjiden tasarruf edilmesi

Üst ve alt rezistanslarla donatılmış fırınlarda beyaz tepsi kullanılması uygun değildir. Seramik tabaklar fırında kızartma veya pişirme süresini uzatır. Koyu renkli veya emaye metal tepsiler yemek pişirme süresini kısaltır. Fırının içindeki artık ısının kullanılması ile de enerji tüketimi %20 oranında düşürülebilir.

Yeterli alan varsa, fırın aynı anda hem fırında pişirme, hem fırında kızartma hem de fırında yemek pişirme için kullanılabilir. Üstten ve alttan rezistanslı fırınlarda, fırının tüm iç hacmi doluncaya kadar çeşitli yemek pişirme kapları üst üste yerleştirilebilir. Konveksiyonlu fırın kullanılıyorsa, pişirme kapları yan yana ya da üst üste konulabilir.

Bilgisayarla elektrik tasarrufu

Bekleme modunda enerjiden tasarruf edin. Ayrıca, bilgisayarlar ve tüm çevresel aygıtlar, mümkün olan en az miktarda enerji tüketilecek şekilde kullanılmalıdır. Bazı kişisel bilgisayarlar (PC), görece kısa bir süre kullanıldıkları halde bütün gün ya da saatlerce çalışır durumda bırakılmaktadır. Bu da elektrik faturasını kabartır. Enerjiden tasarruf etmenin en kolay yolu bilgisayarın enerji tasarruf işlevini etkinleştirmektir. Bu işlev, kısa bir süre kullanılmadıkları durumda, monitör veya sabit disk gibi bireysel sistem bileşenlerini devre dışı bırakır. Uzunca molalardan önce aygıt mutlaka bekleme (stand-by) moduna alınmalıdır. Bu mod elektrik tüketimini %80’e vara oranlarda azaltabilmektedir

Anahtarından kapatılan aygıtlar da elektrik tüketebilir

Bir çözüm bilgisayarı tamamen kapatmaktır (shut down). Ama lütfen unutmayın: Anahtarından kapatılmış bir kişisel bilgisayar da elektrik tüketir! Masaüstü ya da defter/dizüstü bilgisayarın tümleşik veya harici güç besleme birimi normal durumlarda, prize takılı olduğu sürece elektrik kullanmaya devam eder. Bilgisayar tamamen kapatılsa bile bu durum sürebilir. En iyi çözüm: Fişi çekin! Hatta daha da iyisi: Anahtarlı bir uzatma kablosu kullanın. Bu çözüm, monitör, yazıcı veya tarayıcı gibi çevresel aygıtlar için de geçerlidir.

Gizliden gizliye elektrik harcayan aygıtlara dikkat edin

Bunlar, sunucular ve Internet’e erişmekte kullanılan modemler gibi araçlardır. Bilgisayar kapatılınca bu aygıtların da kapatılması gerekir. Bu sayede elektrik giderlerinizde yılda 35 TL’ye varan bir düşüş sağlayabilirsiniz.